کرم  ساقه  خوار  برنج  که بعنوان  یکی  از  خطرناکترین آفات 
برنج  در دنیا  بشمار  می آید ، در زمستان  بصورت  لار  و کامل  در داخل 
ساقه های  خشک  برنج  و یا  علفهای  هرز  اطراف  مزرعه  بسر می برد  و در 
حدود  اوایل  اردیبهشت  ، هنگامیکه  حداقل  دمای  هوا  ، 10  درجه 
سانتیگراد  باشد  ، شفیره ها  در داخل  ساقه های  باقیمانده  برنج  سال 
قبل  و یا  علفهای  هرز  مزرعه  ، در  اطراف  سوراخهای  ایجاد شده  توسط 
لاروها  ، تشکیل  میگردد .

در  حدود  بیستم  اردیبهشت  ماه  ، اولین  پروانه ها  ظاهر 
میشوند  که در اواسط  خرداد  به حداکثر  خود می رسند . عمر  پروانه ها  ،
حداکثر  یک هفته است  و در این  مدت  بطور  متوسط  230 عدد تخم توسط  هر
پروانه  گذرانده  میشود  . تفریخ تخمها  در  دمای  حداقل  10 تا  12 درجه 
سانتیگراد  بمدت  5 تا 11  روز  بسته  به دمای  محیط  انجام  می گیرد  .
این  کرم  در طول  سال  2  تا  3  نسل  دارد  و از زمان نشاء کاری  تا
هنگام  برداشت  برنج  در مزارع  فعالیت  زیستی  دارد  . خسارات  وارده  طی 
نسلهای  دوم  و سوم  بیشتر  است .

امروزه  با کرم  ساقه خوار  برنج  به سه  طریق، زراعی  ،
شیمیایی  وبیولوژیک  مبارزه  میشود از  راههای  اساسی  برای مبارزه  با این
‌آفت  ، ایجاد  شبکه  مراقبت  و پیش آگاهی  با استفاده  از  اطلاعات جوی 
است  که کمتر مورد  توجه  قرار  گرفته است  ، در  صورتیکه  ثابت  شده است  ،
مراحل  سیکل  دگردیسی این‌‌ آفت  ، همبستگی  بالایی  را  با دما و سایر 
پارامترهای  جوی  دارد .

در مبارزه  بیولوژیک  ، از  زنبور  تریکو گراما  برای 
پارازیته کردن  تخم پروانه  ساقه خوار   برنج  استفاده  میشود  که نحوه  و
زمان  فعالیت  این  زنبور  نیز  تابعی  از شرایط  جوی  بویژه  دما   می
باشد .

سایر  آفات  برنج  شامل  شب پره  یک  نقطه ای  برنج  ،
سرخوطومی  برنج  ، زنجره  برنج  ، کرم  برگخوار  برنج   ومگس  خزانه  برنج 
می باشند

این گونه به گیلاس، زردآلو، آلبالو و بادام وحشی خسارت می‌زند.
رجبی آثار خسارت این حشره را روی گوجه در ناحیه قزوین مشاهده نموده است. به
دو صورت خسارت می‌زند:

خسارت اول مربوط به حشره کامل می‌باشد که از
جوانه‌ها، برگها و میوه‌ها تغذیه می‌نماید. تغذیه مستقیماً از عضو مورد
حمله صورت گرفته و در این راستا قسمت مورد حمله از بیرون خروده می‌شود.
تغذیه روی برگ، هم در حواشی و هم در پهنه آن انجام می‌گیرد. بدین شکل که
لبه‌های برگ به طور نامنظم خرده شده و در پهنه هم سوراخهایی به اندازه و
شکلهای مختلف ایجاد می‌گردد. تغذیه روی میوه گیلاس و زردآلو بسیار مشخص
می‌باشد بدین صورت که دور تا دور آن گودالهای کوچک و بزرگی ایجاد می‌شود.
حشره کامل برای تخمریزی با خرطوم خود در میوه گودالی ایجاد نموده و سپس تخم
خود را کف آن گودال قرار می‌دهد. به عبارت دیگر تخمگذاری این آفت نیز خود
نوعی خسارت محسوب می‌شود. خسارت عمده آفت مربوط به لارو بوده و چون به هسته
حمله یم‌کند اغلب باعث ریزش میوه‌ها می‌گردد.



زیست‌شناسی

این
حشره زمستان را به صورت لارو کامل در داخل هسته میوه‌های آلوده ریخته شده
روی زمین یا در خاک سپری می‌کند. با مساعد شدن شرایط آب و هوا لارو تبدیل
به شفیره شده و در بهار همزمان با تشکیل میوه حشره کامل ظاهر و بعد از کمی
تغذیه از برگ، در گوشت میوه سوراخی ایجاد کرده و یک عدد تخم در سطح هسته
قرار می‌دهد. حشره ماده پس از آن دیواره حفره را جویده و با قسمت‌های خرده
شده روی تخم را می‌پوشاند و به این ترتیب مانع خشک شدن آن می‌گردد. تخم‌ها
پس از یک یا دو هفته تفریخ شده و لاروهای جوان وارد هسته شده و سبب از بین
رفتن آن می‌گردند. لارو پس از رشد کامل میوه را ترک کرده و در خاک تبدیل به
شفیره می‌شود. این حشره یک نسل در سال دارد.



کنترل:

1.
شخم عمیق در زیر درختان در پاییز و زمستان برای از بین بردن لاروهای
زمستان گذران

2. استفاده از سموم تماسی پس از ریزش گلها(6-5روزبعد)
برای از بین بردن حشرات کامل

3. اندوسولفان EC35% و 1.5 درهزار

4.
دیازینون wp40% و 1در هزار

5. گوزاتیون EC20% و 2 درهزار

شب پره زمستانی یا آگروتیس Agrotis Segetum
معرفی آفت

در تمام مناطق ایران انتشار داشته و علاوه بر چغندرقند به ریشه و طوقه گیاهان مختلفی مانند ذرت، پنبه، خیار، گوجه، سیب زمینی، یونجه، آفتابگردان و… حمله می نماید. لاروهای جوان از قسمتهای هوائی میزبان تغذیه کرده و چندان خسارتی ندارند. در سنین بالاتر از محله طوقه و یا کمی پائینتر تغذیه نموده و سبب قطع شدن گیاه می گردند. از این نظر به آن Cut worm یا کرم طوقه بُر گویند.

زیست شناسی:

زمستان را به صورت لارو سنین آخر در عمق 15-10 سانتی متری خاک می گذرانند. در بهار با مساعد شدن شرایط آب و هوا لاروهای بالغ از عمق زمین به طرف سطح خاک (حدود cm6-5) بالا می آیند و برای خود لانه از خاک به شکل گهواره تهیه می کنند و داخل آن تبدیل به شفیره می گردند. دورة شفیرگی 20-15 روز، سپس حشرات کامل ظاهر می شوند. خروج پروانه های نسل زمستانی در طول نیمه دوم فروردین ماه می باشد. حشرات کامل روزها زیر کلوخه ها و بوته ها پنهان شده و اوایل غروب به بعد شروع به پرواز و جفت گیری می کنند. تخمها به صورت تک تک یا در دسته های چند تائی (از 1 تا 8 تائی) در پشت برگ چغندرقند یا علفهای هرز مانند پیچک، سلمه و پنیرک قرار می دهند. یک پروانه ماده به طور متوسط 800 عدد تخم می گذارد. دورة جنینی تخم 5-4 روز سپس لاروهای جوان خارج، ابتدا از برگهای جوان تغذیه می کنند و از سن دوم به بعد از ناحیه طوقه تغذیه می نمایند. دورة لاروی حدود یک ماه و در این مدت 5 مرتبه پوست عوض می کنند و سپس در داخل خاک تبدیل به شفیره می شوند. دورة شفیرگی حدود دو هفته و بعد از آن حشرات کامل نسل دوم تقریباً در اواخر خرداد ماه ظاهر می شوند. در این موقع تقریباً ریشه های چغندرقند قوی گردیده است. لذا در این نسل آفت نمی تواند خسارت و صدمه شدیدی وارد کند بنابراین نسل دوم را بیشتر روی سایر محصولات زراعی و علفهای هرز می گذراند. شب پره های نسل سوم آفت که از اواخر مرداد ماه و اوایل شهریور ماه ظاهر می گردند. روی چغندرهای جوانی که به منظور بذرگیری کشت شده اند تخم ریزی می کنند و لاروهای این آفت در شهریور ماه خسارت شدیدی وارد می کنند. این لاروها که اکثراً کامل می گردند و زمستان را تا بهار سال بعد در اعماق خاک می گذرانند بنابراین 3 نسل در سال دارد.

 

کنترل:

1-     جمع آوری و انهدام بقایای به جا مانده از محصول و شخم عمیق بلافاصله بعد از برداشت.

2-     از بین بردن علفهای هرز داخل و حاشیه مزارع.

3-     کارباریل ، طعمه مسموم(5%) در مراحل اولیه رشد، یک نوبت، شب هنگام

4-     دیازینون EC60%و  1.5 لیتر در هکتار

5-     کلرپیریفوس(دُرسبان) EC40.8% و 2لیتر

6-     اتریمفوس(اکامت)  EC50% و 2- 1.5 لیتر در هکتار