بیماری ملانوز مرکبات (citrus melanose disease )

بیماری ملانوز یکی از بیماریهای مرکبات می باشد  که در آب و هوای گرم و مرطوب بروز می کند .این بیماری بر روی برگهای جوان و میوه های در حال رشد گونه ها ویا واریته های مشخصی از مرکبات اثر می گذارد. علائم این بیماری بصورت خال های کوچک و یا زخم های شبیه جرب که الگویی از خسارت می باشد و بنام کیک قارچی و ملانوز ستاره ای مشهور است می باشد . 

میزبان

عامل بیماری به پرتقال (Citrus sinensis)،گریپ فروت(C.paradisi)و دارابی (بتابی :C.grandis)حمله می کند . این بیماری در شهرستان دشتستان بر روی درخت پرتقال موجود در منازل و باغات مرکبات  مشاهده شده است .

  عامل بیماری

Diaporthe citriبیماری ملانوز در اثر یک عامل بیماریزای قارچی بنام

ایجاد می شود. که مرحله جنسی یا تلومورف را ایجاد کرده  و یک مرحله غیر جنسی یا آنامورف که در اثر

Phomopsis citri  صورت می گیرد. نام مترادف   D.citri ،D.medusaea   می باشد.

 پاتوژن اغلب به برگ و میوه سرایت می کند . اما ممکن است باعث پوسیدگی دم میوه نیز شود . که بصورت ساپروفیت بر روی شاخه های مرده باقی می ماند . فاز غیر جنسی شامل دو نوع اسپور غیر جنسی که که کنیدی آلفا و بتا خوانده می شود. آنها به شکل پیکنید هایی با دیواره ضخیم از سطح میزبان به بیرون می زندو بر روی شاخه های مرده مرکبات رشد می کند . کنیدی آلفا (که اندازه آن 9-5 در 4-5/2میکرو.مترمی باشد) تک سلولی وشفاف می باشد. کنیدی بتا (اندازه آن 30-20 در 5/1 -7/0میکرومتر می باشد.)

 در شرایط مرطوب کنیدی ها از پیکنید ها خارج شده وبصورت یک توده چسبناک و یا بصورت یک پیچک می باشند . بیشتر اسپور ها به شرایط خشکی مقاوم هستندو تا زمانی که بوسیله آب پراکنده شوند زنده باقی می مانند . مرحله تلومورف شامل پریتیکای کروی می باشد که روی شاخه های مرده تشکیل شده و شامل اسکوسپور های جنسی تولید شده می باشد.

 سیکل بیماری

در دمای 25 درجه سانتیگراد حدود 12 ساعت رطوبت برای آلودگی نیاز می باشد .ودر دمای 15 درجه حدود 24-18 ساعت رطوبت نیاز می باشد.در دمای 25 – 18 درجه علائم پس از 7-4 روز پس از آلودگی مشاهده می شود.  بارش های باران و یا آبپاشی بیش از حد ، اسپور های آنامورف رادر فواصل کوتاه به بافت های مستعد در سطح کانوپی مرکبات پراکنده می کند . آسکوسپور ها بوسیله باد به فواصل دور تر پراکنده می شود و در چوب های مرده ای که خارج از کانوپی وجود داردتعداد اسکوسپور های بیشتری را تولید خواهند کرد بیشترین آلودگی های دیگری که بوسیله کنیدی ایجاد می شوند ،می باشد .

علائم بیماری

آلودگی ابتدا بر روی برگهایی که رشد کامل نکرده اند ، ایجاد می شود. جوش های چروکیده ، برجسته و برنگ تیره ایجاد شده و ممکن است بوسیله هاله زرد رنگی احاطه شده باشند که این هاله در مراحل پیشرفته تر به رنگ سبز  تغییر می یابد. در اثر آلودگی های شدید شاخه های انتهایی کج و بد شکل شده و از بین می رود.

در اثر الودگی میوه ، ظاهر میوه برنگ تیره در می آید و جوش های برجسته ای در اندازه های مختلفی بر روی آن ایجاد می شود . این جوش ها ممکن است به داخل میوه نفوذ پیدا نمی کند  اما می تواند به هم پیوسته و ترکهایی را در پوست میوه ایجاد کندکه به نام ملانوز کیک قارچی مشهور است .و یا ممکن است بافت سختی بر روی میوه که بشکل وجود یک جریان آب بر روی میوه به نظر می رسد . این بیماری بر روی کیفیت درون میوه (پالپها)تاثیری ندارد اما بازار پسندی آنها را کم می کند.

 مبارزه

1-هرس:: جهت مبارزه زراعی با این بیماری هرس شاخه های مرده بصورت دوره ای باید تکرار شود . که بدینوسیله هم بقای پاتوژن کاهش می یابد و هم بوسیله عبور جریان هوا سطح شاخساره کمتر مرطوب باقی مانده و همچنین اثر پوششی و نفوذی سموم قارچ کش را افزایش میدهد.

 2- انتخاب واریته های مناسب :: از کشت گونه و یا ارقام خیلی حساس مرکبات مثل پرتقال ، گریپ فروت و دارابی (بتابی) در مناطق مرطوب جلوگیری نمایید.

 3-انتخاب مکان کاشت  :مرکبات را می بایست در نواحی آفتابی با باران کم کاشت .

 4-اقدامات بهداشتی  :تمام قطعات گیاهی که بر روی زمین افتاده اند را می بایست جمع آوری و منهدم نمود.

 5- سموم قارچ کش جهت مدیریت این بیماری محلول پاشی با سموم قارچ کش مسی بر روی میوه و برگهای جوان ضروری می باشد . هنگامی که بیماری شدیدتر می باشد . ممکن است نیاز باشد که این کار بصورت مکرر تکرار گردد . 

 منبع :

www.agnet.org

ترجمه:: علی رحیمی- فروغ کرم پور